Jak zacząć edukację psa? Na co zwrócić uwagę wybierając metodę pracy z psem, szkołę, zajęcia dla psa?

Edukacja psa rozpoczyna się już od momentu narodzin i trwa całe życie, dlatego wybierając nowego członka rodziny powinniśmy wiedzieć jak najwięcej o jego przeszłości, niezależnie czy pies jest z hodowli czy przygarnięty, bo suczka sąsiadów, niedopilnowana się oszczeniła.

Szczeniak poznaje świat wszystkimi zmysłami i uczy się panujących w nim zasad. Już od narodzin, ale najintensywniej między 3 a 5 tygodniem życia zachodzi tzw impriting – wdrukowanie wzorców zachowań (praktycznie nie do modyfikacji po jego zakończeniu), w stosunku do innych psów jak i do innych gatunków, w tym człowieka. Ważne jest, aby w tym okresie szczeniak poznawał człowieka, a jego kontakt nie ograniczał się jedynie do podania karmy psiej mamie, ponieważ brak kontaktu w owym czasie z gatunkiem ludzkim zaskutkuje brakiem impritingu na człowieka, a co za tym idzie nieufnością do ludzi, czego nie da się przeprowadzić/nadrobić w późniejszym okresie życia psa i już zawsze będzie nieufny w stosunku do nowych osób.

W trakcie pobytu z matką, rodzeństwem i rodziną ludzką szczeniak już uczy się zachowań społecznych oraz zahamowanego gryzienia. Najlepszy moment do odłączenia szczeniaka od psiej rodziny i zabranie do nowego domu to 9-12 tydzień życia, w którym występuje okres tzw mniejszej wrażliwości na negatywne bodźce, dlatego szczeniakowi będzie zdecydowanie łatwiej odnaleźć się w nowej rzeczywistości. I tu przejmujemy odpowiedzialność!

Przede wszystkim powinniśmy poznać podstawy mowy ciała psów, aby móc w łatwy sposób się z nim komunikować oraz poznać ich potrzeby, aby móc je spełniać. Dopiero gdy podstawowe/nieelastyczne potrzeby naszego psa są spełnione możemy go odpowiedzialnie edukować ponad to, co wynika z etogramu. Wszak głodny czy nie wyspany organizm nie będzie chłonął wiedzy, tak jak powinien.

Co zatem robić? Zapewnić szczeniakowi spokojne miejsce do spania. Pamiętajmy, że dorosły pies potrzebuje około 14 godzin snu na dobę, więc co dopiero szczeniak. Na początku powinniśmy karmić młodego psa 5 razy dziennie i stopniowo z wiekiem zmniejszać częstotliwość. Tak samo ze spacerami – które powinny być co około 3 godziny, ale krótkie 5 -10 minut i w spokojnych miejscach, część spacerów w tym okresie służy głównie nauce zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych na zewnątrz. Wraz z wiekiem możemy wydłużać ich czas, a zmniejszać częstotliwość pozostawiając minimum 3 na dobę. Zabawy powinny być krótkie i niezbyt intensywne.

Powinniśmy być konsekwentni. Konsekwencja to powtarzalność naszych zachowań, dzięki czemu jesteśmy dla naszego psa przewidywalni, a przewidywalność zapewnia tak istotne poczucie bezpieczeństwa, dlatego codzienna rutyna jest bardzo ważna. Nie możemy raz za konkretne zachowanie nagradzać, a innym razem za to samo karać, chociażby krzykiem.

Już od samego początku powinniśmy wdrażać codzienną rutynę, ale wprowadzając ją powinniśmy patrzeć w przyszłość i zastanowić się czy zachowanie, którego uczymy naszego psa nie będzie dla nas problematyczne w przyszłości. Jakże często właściciele szczeniaków pobudzają je bezpośrednio przed wyjściem na spacer, mówiąc z entuzjazmem – „spacer”, „spacer” – ciesząc się, że na te słowa pies reaguje ogromną radością, skacze na nas już przed założeniem szelek i „kręci” radosne kółka wokół nas. Teraz to zachowanie nas cieszy, ale z pewnością będziemy szukać pomocy trenera czy behawiorysty, gdy nasz szczeniak wejdzie w okres nastoletni i przy wadze 30 czy więcej kg już nie będzie nas to bawić, a przecież to my sami nauczyliśmy takiego zachowania. Uwierzcie, że nasze psy są mądre i nie musimy im mówić w ludzkim języku „spacer”, aby wiedziały, że on za chwilę nastąpi.

Poczucie bezpieczeństwa jest również zaspokajane przez bliskość i budującą się wieź, dlatego aby zbudować dobrą relację powinniśmy obcować z naszym psem dając mu miłość i oparcie. Pies, który nie zna naszych codziennych rytuałów, bo mieszka na podwórku, nigdy nie będzie nas znał w 100%, a my jego, zatem obustronne zaufanie będzie wtedy ograniczone, co wyklucza utworzenie głębokiej więzi. Pamiętajmy, że to my jako właściciele decydujemy jakie doświadczenia będzie miał nasz pies, zatem powinniśmy bacznie uważać jakich wyborów dokonujemy. Pamiętajmy, że szczeniak dopiero poznaje świat, najlepiej aby robił to stopniowo – krok po kroku. Ruchliwa ulica, park i/lub wybieg pełen psów o różnych manierach, to dla naszego szczeniaka jeszcze za trudne miejsca, to tak jakby wrzucić kilkuletnie dziecko dopiero uczące się pływać na głęboką wodę bez wspomagających naramienników. Zaczynajmy zatem od sytuacji prostych i bezpiecznych. Spacer w spokojnym miejscu. Poznawanie pojedynczo miłych, dorosłych psów. Stopniujmy poziom trudności wedle natężenia bodźców.

Jak wybrać odpowiednie przedszkole dla psa? Na co zwrócić uwagę?

Dobrze jest wybrać szkołę, w której trener wymaga konsultacji indywidualnej przed rozpoczęciem zajęć. Konsultacja indywidualna pozwoli trenerowi poznać naszego psa, jego codzienną rutynę, relacje jakie panują w domu oraz środowisko w jakim żyje, a dzięki temu odpowiednio nam doradzić w powyższych kwestiach. Konsultacja indywidualna zapewnia całościowe i spersonalizowane podejście do naszego psa, dzięki niej wiedza trenera o naszym psie nie ogranicza się wyłącznie do godzinnych zajęć w psim przedszkolu, a obejmuje wszystkie aspekty życia naszego szczeniaka.

Kolejnym ważnym elementem, na który winniśmy zwrócić uwagę przy wyborze przedszkola jest rodzaj oferowanych zajęć. Bazą zajęć w psim przedszkolu powinna być socjalizacja. Socjalizacja to nauka prawidłowych wzorców zachowań. Idealnym profesorem będzie dorosły, zrównoważony pies, od niego nasz szczeniak nauczy się najwięcej. Młode psy kopiują zachowania innych, dorosłych, pewnych siebie psów, czują się przy nich bezpieczniej. Uczą się od nich strategii radzenia sobie w różnych, trudnych sytuacjach, uczą się radzenia sobie z emocjami, uczą się dobrych manier w kontaktach z innymi psami, uczą się zachowań społecznych. Dorosły i stabilny emocjonalnie pies z łatwością uczy szczeniaka prawidłowo odczytywać sygnały wysyłane przez inne psy – kiedy jest czas i ochota np na zabawę, a kiedy współtowarzysz z różnych powodów mówi „dość”. Dobrze, aby w zajęciach uczestniczyły różne dojrzałe psy, ponieważ zazwyczaj używają różnych strategii w kontaktach z innymi osobnikami, zatem nasz pupil będzie miał szansę poznać ich jak najwięcej i ukształtować własne. Okres życia, w którym szczenię uczestniczy w psim przedszkolu, to okres zwiększonej wrażliwości na negatywne bodźce, dlatego nawet gdy maluch będąc w grupie dorosłych psów początkowo zaniepokoi się jakimś bodźcem, najczęściej spostrzeże, że współtowarzysze nie reagują negatywnie lub wcale, zatem zazwyczaj stwierdzi – „aha! to nic strasznego!” Odpowiedzialny trener będzie prawidłowo i ostrożnie dozował kontakty szczeniaków między sobą, biorąc pod uwagę i charakter i temperament, nie pozwalając na stawianie młodzika w zbyt trudnych i przeciągających się w czasie sytuacjach. Dobry trener będzie uczył przewodników psów prawidłowego zachowania w stosunku do ich własnych szczeniaków jak i do innych, uczestniczących w zajęciach. Nasz pupil wyniesie dobre doświadczenia w kontaktach z ludźmi, również obcymi, a więc socjalizacja z człowiekiem obierze prawidłowe tory.

Dobry trener zadba, by twój pies mimo nowych sytuacji i doświadczeń czuł się komfortowo. Zadba o miłe, spokojne miejsce spotkań, prawidłowo dobrane szelki i smycz czy linkę treningową, zadba o odpowiednią odległość między psami w zależności od sytuacji, zadba o odpowiedni proces warunkowania, zadba o adekwatny stopień trudności wyzwań, zadba o wprowadzanie zabaw węchowych, wszak to głównie nosem pies poznaje świat, zadba o schematy – powtarzające się elementy spotkań, aby szczenię czuło się bezpiecznie i bez większych niespodzianek mogło odkrywać świat.

W rzetelnie funkcjonującym psim przedszkolu, trener duży nacisk kładzie na prawidłową komunikację zarówno między psami, jak i między psami a człowiekiem. Nauka komend, nie jest w tym okresie najistotniejsza, pamiętajmy, że to przedszkole, a nie „szkoła średnia” zatem najistotniejsze jest kontrolowane poznawanie świata, tak by szczeniak wyniósł jak największy bagaż dobrych doświadczeń. Zazwyczaj w psim przedszkolu nauka komend ogranicza się do najprostszych i najpotrzebniejszych, tych które pomogą nam w codziennej komunikacji z psem. Dzięki nim nasz pupil będzie doskonale wiedział czego od niego oczekujemy w danej sytuacji, zwłaszcza jeśli sytuacja jest powtarzalna i to dzień w dzień.

W odpowiedzialnym psim przedszkolu nauczycie się rozpoznawać prawidłowe psie zachowania, zatem będziecie wiedzieli które rozwijać i na które pozwalać, a które wygaszać i w jaki sposób. W odpowiedzialnym psim przedszkolu wasz szczeniak będzie się prawidłowo rozwijał, zajęcia będą dla niego fantastyczną przygodą, a dom bezpieczną przystanią, czego wam i waszym podopiecznym życzę.

Anna Smereczyńska